Żyrardowskie szpularki
W artykule chciałabym drogie czytelniczki przybliżyć wam nieco historię dzielnych kobiet, pracujących w XIX wiecznej fabryce zakładów lnianych w Żyrardowie. Były to kobiety niezłomne, silne i pracowite, które przeciwstawiły się wyzyskowi, nieludzkim warunkom pracy, ciężkiej harówce oraz niskiej płacy. Oto historia strajku żyrardowskich szpularek.
Powstanie miasta Żyrardów wiąże się z powstaniem fabryki zakładów lnianych. Fabryka został uruchomiona w roku 1833. Przeżywała ona swój rozkwit oraz otarła się o bankructwo, najlepiej jednak prosperowała po przejęciu jej przez Karola Augusta Dittricha oraz Karola Hiellego, którzy przekształcili fabrykę w nowoczesne przedsiębiorstwo, eksportujące swoje wyroby zagranicę. Zakład został przekształcony w 1885 roku w spółkę, która zaczęła się rozwijać na skalę światową, stając się największym tego typu zakładem w Europie, a wyroby były bardzo dobrego gatunku, zdobywając wiele wyróżnień i medali, min. na tragach w Londynie, Filadelfii i Amsterdamie, ale także w Paryżu oraz Petersburgu. Obok zakładów rozbudowano miasteczko dla robotników, wille dla kierownictwa oraz budynki użyteczności publicznej. Po wojnie fabryka dalej prosperowała, ale w latach 90 jej kondycja finansowa pogorszyła się i została zamknięta. Obecnie budynki są poddawane rewitalizacji i modernizacji z przeznaczeniem pod cele turystyczne i mieszkalno-usługowe. Tyle jeżeli chodzi o historię, a teraz przejdźmy do naszych dzielnych szpularek.
Fabryka w Żyrardowie
Zakład w swojej świetności zatrudniał około 9000 pracowników. Wraz ze zwiększeniem zamówień oraz załogi, kierownictwo nie dbając o dobro jej pracowników, coraz to bardziej zmniejszało wynagrodzenie za pracę. Kobiety pracowały od 5 rano do 7 wieczorem w warunkach uwłaczających godności. W fabryce były również zatrudniane dzieci, nie dbano nic a nic o warunki pracy czy o zadowolenie załogi. Młode kobiety były nieraz wykorzystywane seksualnie przez kierownictwo, jednak nikt z tym nic nie robił. W roku 1883 miarka się przebrała. Kobiety, początkowo próbowały swoje żądania wysuwać w drodze pokojowej, jednak dyrektor myśląc, że poradzi sobie z nimi lepiej niż z mężczyznami, wyrzucił je za drzwi, nie spodziewając się że te same kobiety to silny i bardzo odważny trzon załogi fabryki.
Fabryka w Żyrardowie
W końcu w dniach 23-28 kwietnia doszło do strajku generalnego, do którego przyłączyli się również mężczyźni pracujący w fabryce. W liczbie prawie 8000 osób doszło do starć z wojskiem carskim. Żądano przede wszystkim podwyższenia głodowej pensji, obniżenia czasu pracy, polepszenia warunków pracy, czy zakazowi zatrudniania dzieci w fabryce. Kierownictwo próbowało negocjować, namówić szpularki do powrotu do pracy, tłumacząc niskie płace, słabą kondycją finansową fabryki. Uczestniczki strajku jednak nie dały się oszukać i omamić, wiedziały, że żyjące w willach kierownictwo fabryki zarabia w jeden dzień tyle co 3 kobiety w miesiąc. Doszło do starć z wojskiem, część załogi została zastrzelona, część aresztowana. W końcu dyrektor zakładu poszedł na ustępstwa. Strajkujący wywalczyli krótszy dzień pracy, lepsze zarobki, otwarcie sklepów z tanimi produktami dla załogi fabryki. Zagwarantowano również opiekę nad rannymi, wyprawienie godnego pochówku zabitym, zakazano zatrudniania osób poniżej 15 roku życia oraz zwolniono najbardziej znienawidzone kierownictwo.
W dniu 28 kwietnia 1883 zakończył się 5 dniowy strajk nazwany na cześć kobiet – Strajkiem Szpularek – było to świadectwo walki o godne warunki pracy oraz prawa pracownicze, w której szczególną rolę odegrały kobiety – dzielne szpularki.
Podobne
Tagi
Podziel się
